Muốn chữa bệnh mất ngủ hiệu quả và nhanh chóng thì trước tiên bạn cần xác định được nguyên nhân gây mất ngủ. Khi đã xác định được đúng nguyên nhân rồi thì việc tiếp theo là lựa chọn đúng giải pháp chữa bệnh
1. Nguyên nhân gây mất ngủ từ bên trong
1.1. Nguyên nhân gây mất ngủ do các bệnh mãn tính
Nguyên nhân của mất ngủ đôi khi là do những bệnh lý khác, ví dụ như: đau xương khớp, viêm xoang, đau dạ dày, tiểu đêm, bốc hỏa gây khó chịu, đau đớn vì thế mà ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn.
Vì vậy việc đầu tiên cần làm là bạn phải tìm giải pháp chữa khỏi dứt điểm các chứng bệnh này trước mới mong có giấc ngủ sâu được.
1.2. Mất ngủ do tuổi già
Có một thực tế là càng về già tỉ lệ mất ngủ càng tăng cao hơn. Khi tuổi cao sức khỏe sẽ giảm sút rõ rệt, những chức năng quan trọng của 5 tạng Tâm, Tỳ, Can, Phế, Thận bị lão hóa và suy yếu khiến người già ngủ không sâu giấc, thời lượng ngủ cũng giảm rõ rệt. Họ thường xuyên khó ngủ về đêm, hay thức dậy sớm dù cho ban ngày ngủ ít thậm chí không ngủ.
Ở độ tuổi này, người già thường có xu hướng sử dụng thuốc an thần để “ép cơ thể ngủ” mà không lường được hậu quả là những tác dụng phụ của thuốc như càng dùng càng tăng liều và bị phụ thuộc vào thuốc.
1.3. Ngưng thở khi ngủ
Một trong những biểu hiện của rối loạn giấc ngủ chính là ngưng thở khi ngủ, ngưng thở làm cho khí quản bị chèn ép một phần hoặc hoàn toàn nên hơi thở bị tạm dừng trong vài chục giây hoặc hàng phút. Theo phản xạ của sự sống, người bệnh sẽ liên tục thức giấc trong đêm nên không thể có giấc ngủ sâu và trọn vẹn được.
Nguyên nhân của chứng ngưng thở khi ngủ có thể là do béo phì, tiểu đường, di truyền hoặc là do dị ứng. Bạn nên tìm kiếm sự tư vấn của bác sĩ để giải quyết vấn đề này càng sớm càng tốt.
2. Nguyên nhân gây mất ngủ do yếu tố bên ngoài
2.1. Mất ngủ do tiếng ồn từ môi trường xung quanh
Giấc ngủ chúng ta thường được chia thành 5 giai đoạn nhỏ đó là: ru ngủ, ngủ nông, ngủ sâu, ngủ rất sâu và ngủ mơ màng. Đối với người bị khó ngủ thì ở giai đoạn thứ nhất và thứ hai là dễ bị đánh thức bởi tiếng ồn nhất. Tiếng ồn dễ gây tỉnh giấc nhất đó là những tiếng ồn mạnh như: tiếng còi xe, tiếng mở, đóng cửa mạnh, tiếng xoong nồi, tiếng người nói v..v…
Dù khó khăn nhưng lời khuyên của chúng tôi là bạn hãy cố gắng tìm một nơi yên tĩnh để ngủ ngon trước khi những cơn mất ngủ bất chợt này biến chuyển xấu thành mất ngủ mãn tính.
2.2. Mất ngủ do sử dụng chất kích thích
Những chất kích thích gây khó ngủ, ngủ lơ mơ không ngon giấc như: cà phê, thuốc lá, trà vì những chất này khi đi vào cơ thể sẽ gây kích thích hệ thần kinh trung ương, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bạn.
Nếu bạn “nghiện” cà phê hoặc trà thì hãy uống vào buổi sáng. Tuyệt đối tránh không uống vào chiều muộn hoặc buổi tối trước khi đi ngủ.
2.3. Mất ngủ do ăn uống không đúng cách
Quá no sẽ khiến dạ dày bị hoạt động quá mức, bạn sẽ cảm thấy bí bách khó chịu và không thể ngủ ngon giấc được, tốt nhất bạn nên ăn tối cách 3h trước khi đi ngủ.
Ngược lại với ăn quá no thì quá đói cũng khiến bạn không thể ngủ ngon được, lúc này bạn có thể uống thêm một cốc sữa ấm hoặc ăn nhẹ bằng vài chiếc bánh bích quy.
2.4. Mất ngủ do thay đổi múi giờ
Nguyên nhân gây mất ngủ là do bạn phải đi du lịch hoặc làm việc ở nơi khác có múi giờ cách xa với nơi bạn đang sinh sống và đồng hồ sinh học trong cơ thể bạn chưa thể thích ứng với điều này gây ra chứng mất ngủ, khó ngủ.
Nếu hành trình này không quá gấp thì cơ thể sẽ tự điều chỉnh thích nghi và giấc ngủ sẽ được phục hồi.
2.5. Mất ngủ do áp lực cuộc sống gây suy nghĩ quá độ
Trong xã hội hiện đại và vận động không ngừng như hiện nay, tỉ lệ người bị mất ngủ do nguyên nhân suy nghĩ, lo lắng quá độ không phải là nhỏ. Có rất nhiều nguyên nhân khiến họ phải suy nghĩ như áp lực trong công việc, áp lực tài chính, những mối quan hệ trong gia đình, thậm chí do những kì vọng quá cao, không dễ đạt được của bản thân v..v…
Ngoài ra nếu như có một biến cố cuộc sống tác động đến tâm lý quá mạnh ví dụ như khi mất đi một người vô cùng thân thiết, mất đi một khối tài sản lớn v..v… khiến tâm trạng buồn rầu, bực bội, đầu óc không thể ngừng suy nghĩ nên cũng không thể ngủ được.
Những suy nghĩ quá mức này khi bị dồn nén lâu ngày sẽ gây nên những sang chấn tâm lý hay còn gọi là Stress, là một trong những yếu tố cơ bản dẫn đến bệnh mất ngủ, ngủ không sâu giấc.
Những vấn đề về tâm lý cần phải giải quyết bằng liệu pháp tâm lý. Có ai đó từng nói rằng “khi ta thay đổi thì thế giới cũng đổi thay“, khi chúng ta học được cách cởi mở tấm lòng của mình mà vui sống, tâm lý sẽ luôn được thoải mái và giấc ngủ dần dần sẽ trở về bên bạn.
2.6. Mất ngủ do những thói quen sinh hoạt
Những thói quen sinh hoạt sau là một trong những nguyên nhân bạn không nghĩ tới nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến giấc ngủ của bạn như:
- Phòng ngủ thiếu gọn gàng sạch sẽ, khiến cơ thể không thoải mái.
- Phòng ngủ quá chật chội, bừa bộn hoặc nhiều tiếng ồn.
- Thói quen xem tivi, sử dụng điện thoại trước khi đi ngủ.
- Ngủ và thức không đúng giờ, thức khuya ngủ nướng.
- Tập thể dục sát với giờ đi ngủ.
- Để đèn ngủ quá sáng.
- Ban ngày ngủ quá nhiều.
Những thói quen trên một cách gián tiếp khiến nhịp sinh học của cơ thể bạn bị thay đổi – bao gồm cả giấc ngủ – mà bạn không hề nhận ra.
Bạn hãy thực hiện việc đi ngủ và thức dậy hàng ngày đúng giờ một cách qui củ. Nếu bạn có tập thể dục thì hãy thực hiện cách giấc ngủ ít nhất 3 tiếng.
3. Giải pháp chữa bệnh mất ngủ
3.1. Giải pháp không dùng thuốc
Để trị bệnh được hiệu quả ta cần xác định rõ nguyên nhân gây mất ngủ là gì? Nếu xác định được nguyên nhân thì việc chuẩn đoán và tìm giải pháp sẽ chính xác hơn.
Nếu bạn mắc phải một chứng bệnh mãn tính nào đó thì hãy điều trị ngay căn bệnh đó. Bạn dùng thuốc an thần để ngủ cũng không thể khỏi được những căn bệnh đó mà còn làm bạn mắc thêm những căn bệnh khác nguy hiểm hơn.
Tiếp theo, bạn hãy đối phó với những nguyên nhân từ bên ngoài vì nếu không giải quyết được chúng thì dù bạn có cố tìm cách ngủ được cũng không thể duy trì được lâu.
Sau đó hãy tìm cách thư giãn đầu óc, nghỉ ngơi mỗi khi cơ thể và đầu óc cảm thấy mệt mỏi. Đừng chỉ vì cái lợi trước mắt mà gắng sức của bản thân quá độ, để rồi cuối cùng rơi vào tình cảnh mất ngủ và Stress, có khi bạn mất còn nhiều hơn được.
Trong công việc, bạn hãy thử thực hành phương pháp Pomodoro (phương pháp cà chua) để điều độ trong làm việc, vui chơi và nghỉ ngơi. Nguyên tắc như sau:
- Quyết định công việc sẽ làm.
- Thiết lập bộ đếm thời gian cho phiên làm việc Pomodoro (truyền thống là 25 phút cho 1 Pomodoro)
- Tập trung làm 1 việc duy nhất đã định cho đến khi đồng hồ báo hết Pomodoro.
- Nghỉ ngắn từ 3 – 5 phút giữa các Pomodoro
- Sau 4 phiên Pomodoro thì nghỉ dài hơn từ 15 – 30 phút.
Phương pháp này giúp cho trí óc được nghỉ ngơi đúng lúc, không rơi vào trạng thái căng thẳng.
Ngoài giờ bạn hãy thử các biện pháp thư giãn thân thể và đầu óc như tập thiền hoặc Yoga. Sự thư giãn thân tâm sẽ khiến cơ thể và trí óc bạn luôn trong trạng thái tươi mới nhất.
Một lưu ý khác cũng đáng quan tâm đó là nhu cầu ngủ của mỗi người là khác nhau, có người cần phải ngủ 8 tiếng mỗi đêm nhưng có những người nhu cầu ngủ chỉ cần 5 – 6 tiếng là đủ. Đừng nghĩ rằng giấc ngủ của mình ngắn mà dùng thuốc an thần để ngủ dài hơn bởi điều đó trái với tự nhiên. Sức khỏe bạn sẽ không ảnh hưởng gì nếu bạn chỉ ngủ 5-6 tiếng một đêm nhưng giấc ngủ sâu, sáng dậy tỉnh táo không mệt mỏi.
3.2. Giải pháp dùng thuốc
3.2.1 Chữa mất ngủ từ thuốc tây
Ưu điểm: Nhanh đi vào giấc ngủ, chỉ sau khi uống 10 – 20 phút bạn có thể ngủ ngay
Nhược điểm:
- Giấc ngủ chập chờn, không sâu, tỉnh giấc vào ban đêm không thể ngủ lại được.
- Dễ gây ra chứng lú lẫn, hại gan thận, hại thần kinh, ung thư.
- Dễ bị phụ thuộc vào thuốc, không dùng thuốc là không ngủ được.
Đối với thuốc Tây, bạn cần có sự chỉ dẫn cụ thể của bác sĩ, không được phép tự ý sử dụng.
3.2.2 Chữa mất ngủ bằng thảo dược
Theo kinh nghiệm từ nhiều đời, có rất nhiều loại thảo dược giúp ngủ được ví dụ như: nhãn lồng, tâm sen, củ bình vôi, lá vông nem, gừng v..v…
Ưu điểm: Giá thành rẻ, cho tác dụng tốt trong một số trường hợp, an toàn và lành tính hơn so với thuốc tây.
Nhược điểm:
- Chỉ thích hợp với trường hợp mất ngủ mãn tính nhẹ.
- Giúp cho ngủ tạm thời, ngưng dùng thì vẫn mất ngủ.
- Tốn thời gian đun sắc.
- Có thể gây mệt mỏi khi thức giấc vì một số vị thuốc có thành phần ức chế thần kinh trung ương gây ngủ như củ bình vôi, lá vông nem v..v…
3.2.3. Chữa mất ngủ bằng bài thuốc Nam
Từ nhiều đời nay, các Lương Y đã đúc kết được nguyên nhân và cơ chế của căn bệnh mất ngủ. Đó là các tác nhân tâm lý tiêu cực có thể làm tổn thương ngũ tạng, gây ra một loạt các triệu chứng trong đó có cả mất ngủ, cụ thể:
- Tư lự, ưu phiền quá mức ⇒ TÂM TỲ YẾU, biểu hiện là mất ngủ, hoảng hốt, tim hồi hộp, hay quên, chân tay rũ mỏi, ăn uống kém.
- Uất ức phiền não ⇒ CAN KHÍ UẤT KẾT, biểu hiện là mất ngủ, đầy tức sườn ngực, ợ hơi, cáu gắt, ngủ hay chiêm bao linh tinh.
- Căng thẳng ⇒ VỊ KHÍ KHÔNG ĐIỀU HÒA, biểu hiện là mất ngủ, đầy tức bụng, ợ hơi.
- Suy nghĩ quá độ ⇒ THẬN ÂM HƯ, biểu hiện là mất ngủ, buồn bực, ù tai, đau lưng, phụ nữ có khí hư.
- Phụ nữ sau sinh hoặc lao động quá sức ⇒ SUY NHƯỢC CƠ THỂ (tổn thương tất cả các tạng), biểu hiện là tất cả các triệu chứng trên.
Bởi vậy cần có sự phối hợp với các dược liệu khác nhau theo một bài thuốc, không chỉ dưỡng tâm an thần mà còn phục hồi tổn thương ngũ tạng, đây gọi là trị từ GỐC.
Đây là hướng điều trị căn bệnh mất ngủ và Stress đang được các chuyên gia đánh giá cao thời gian gần đây bởi tính an toàn cũng như triệt để của nó.
